Vierde editie van de Dag van de Publieke Sector: Transparantie en samenwerking in de schijnwerpers

17 december 2024

Steven De Blauwe, senior advisor regelgeving IBR

 

De plenaire zitting ving aan met een presentatie van Hilde FRANÇOIS, Eerste Voorzitter van het Rekenhof. Zij benadrukte het belang van betrouwbare financiële rapportering als basis voor vertrouwen in de overheid. In haar betoog verwees ze hoe belangrijk het is om certificering naar juiste waarde te schatten om zo geen “expectation gap” te scheppen. Een certificering zonder voorbehoud van een overheidsrekening wil niet automatisch zeggen dat er geen fouten of fraude in de onderliggende verrichtingen of inefficiënties in de overheidsfinanciën zouden kunnen voorkomen. Verder onderstreepte ze de significantie van aanvullende niet-financiële rapportering, zoals prestatie-indicatoren en duurzaamheidsrapportering, om bredere beleidsdoelstellingen te ondersteunen. Zij pleitte voor een meer geïntegreerde aanpak waarin financiële en maatschappelijke rapportering hand in hand gaan. Daarnaast wees ze op de noodzaak van aanvullende rapportering over prestaties, doelstellingen en duurzaamheidsindicatoren.

In haar toespraak presenteerde Florence THYS, Voorzitter van het Rekenhof, de resultaten van de certificering van de jaarrekeningen in de publieke sector en benadrukte ze het belang hiervan voor de transparantie van de overheid en het vertrouwen van de burger in de overheid. Ze reflecteerde op de voortgang van de boekhoudhervorming die 20 jaar geleden begon en wees op uitdagingen zoals inconsistentie in regels en consolidatiepraktijken. Mevrouw THYS benadrukte dat verbeteringen merkbaar zijn, mede dankzij actieplannen en intensieve samenwerking met bedrijfsrevisoren. Ze riep op tot verdere harmonisatie van de standaarden, alsmede een efficiëntere externe audit van de overheidsinstellingen, en dit, ten dienste van de parlementen en dus van de burgers.

Het programma van de plenaire zitting werd voortgezet door Doctor Cristiana BELU MANESCU, Econoom bij het Directoraat-generaal Economische en Financiële Zaken (ECFIN) van de Europese Commissie, die haar presentatie volledig wijdde aan spending reviews als een middel om de efficiëntie van overheidsuitgaven te verhogen door systematische evaluatie. In België worden spending reviews uitgevoerd op verschillende bestuursniveaus. Belangrijke verbeteringen zijn onder meer de frequentie van evaluaties, bredere scope, en betere governance. Uitdagingen blijven de langetermijncapaciteit (bv. extra of opnieuw toegewezen personeel inzetten voor spending reviews), toewijding en de aanpak op gedecentraliseerd niveau.

Vervolgens had Prof. Dr. Johan CHRISTIAENS (UGent; erebedrijfsrevisor) het in zijn boeiende uiteenzetting over de Vlaamse responsabiliseringsbijdrage, de hiervoor aan te leggen voorzieningen en de controle hierop. Hij besprak de uitdagingen en vereisten rondom de pensioenvoorzieningen voor vastbenoemde ambtenaren bij Belgische overheidsinstellingen zoals gemeenten. Prof. CHRISTIAENS beval actuarieel berekende pensioenvoorzieningen aan voor een transparante rapportering in de jaarrekening. Het is van primordiaal belang om de nodige duiding, de actuariële cijfers, alsmede een verklaring over de pensioenplannen, over de positie van de herverzekering, over de impact van de responsabiliteitsbijdrage en over dekkingsgraad in de toelichting bij de jaarrekening weer te geven. Tot slot wees hij op specifieke aandachtspunten voor bedrijfsrevisoren, zoals “non-recorded liabilities” en de dekkingswaarden.

Na de koffiepauze presenteerde Willy VERSCHUERE op diepgaande wijze het subsidieregister van de Vlaamse overheid, zijn nut en de mogelijke vooruitzichten voor de huidige Vlaamse Regering.

Hierop aansluitend gaf Prof. Dr. Bruno COLMANT (Vlerick Business School, ULB en UCLouvain; economist) in zijn keynote een vurig pleidooi voor de invoering van een dubbele boekhouding voor de Belgische federale Staat en de verschillende deelstaten. De grootste zwakte van het begrotingsbeleid ligt volgens hem waarschijnlijk in de manier waarop overheidsbegrotingen worden opgesteld, gebaseerd op uitgaven- en inkomstenstromen. Dit staat bekend als “cash accounting”. De overheid maakt dus geen (dubbele) boekhouding op van huidige en toekomstige vorderingen en schulden, zoals elk bedrijf verplicht zou zijn te doen. Er is geen inventaris van de toekomstige begrotingsverplichtingen van de overheid, althans niet voor periodes die verder gaan dan het boekjaar.

De slottoespraak van de Dag werd gehouden door de Voorzitter van het IBR, Patrick VAN IMPE. De Voorzitter benadrukte vier kernboodschappen met betrekking tot de toekomst van auditing in de publieke sector. Allereerst onderstreepte hij de waarde van de “single audit’-aanpak als een middel om audits efficiënter en relevanter te maken, wat ook aantrekkelijker is voor talent in de sector. Ten tweede brak hij een lans voor duidelijke regels die op een uniforme manier worden geïnterpreteerd binnen de verschillende deelstaten en op federaal niveau, wat budgettaire efficiëntie en wederzijds begrip bevordert. Vervolgens pleitte de Voorzitter voor een rol van het IBR in de Commissie voor Openbare Comptabiliteit (COC) om op een onafhankelijke manier bij te dragen aan coherente en transparante regels. Tot slot riep hij op tot vastberadenheid en samenwerking bij de verdere uitbouw van een efficiënt referentiekader ten dienste van iedereen, en om te blijven ijveren voor continu overleg tussen de single audit-actoren om een optimale uitvoering te verzekeren.

Meer informatie? Bezoek www.dagvandepubliekesector.be voor alle slide-presentaties en de toespraken van de Eerste Voorzitter en de Voorzitter van het Rekenhof.