30 mei 2024
Steven De Blauwe – Senior advisor Regelgeving IBR
Op 16 mei werd in de lokalen van het IBR en ITAA de EFAA International Conference georganiseerd ter gelegenheid van de 30e verjaardag van EFAA (European Federation of Accountants and Auditors for small and medium-sized enterprises) onder het voorzitterschap van Salvador MARIN.
De conferentie ving aan met de opening remarks, waar Patrick VAN IMPE, voorzitter van het IBR, aangaf dat één van de topprioriteiten van het IBR de vlotte omzetting van de CSRD-richtlijn in Belgisch recht is, waar de ESG audits steeds onafhankelijk, strikt en professioneel dienen te worden uitgevoerd. Daarnaast zijn de communicatie-inspanningen van het IBR essentieel om het beroep van bedrijfsrevisor meer aanzien te geven en aantrekkelijker te maken voor de studenten en jonge talenten die onmiskenbaar zijn voor het beroep. Vervolgens stelde Bart VAN COILE, voorzitter van het ITAA, dat het van primordiaal belang is om de KMO’s te beschermen tegen onevenredige regelgeving en normen en om scalability van deze normen te bevorderen (“Think Small First”-principe) overeenkomstig de zienswijze van EFAA.
Tijdens de eerste sessie van de conferentie heeft een panel van voormalige voorzitters van de EFAA (Federico DIOMEDA, Bodo RICHARDT en Salvador MARIN) de evolutie van het audit- en accountantsberoep besproken. Ze richtten zich specifiek op kleine en middelgrote kantoren (SMP’s), de centrale rol van de nationale audit- en accountancy beroepsorganisaties en de bijdragen van de EFAA aan de KMO’s in de afgelopen drie decennia. In het bijzonder werd het lidmaatschap van EFAA in de EFRAG Supervisory Board en de introductie door EFAA van de term “trickle down effect” als belangrijke evoluties aangehaald. Bovendien ging het panelgesprek over de uitdagingen en kansen die in het verschiet liggen voor SMP’s in de toekomst, met als top drie: duurzaamheid, digitalisatie en artificiële intelligentie.
Daarna kwam de kersverse CEO van IFAC, Lee WHITE, aan het woord en sprak hij over de toekomst van het beroep, waarbij hij de opportuniteiten en ook de uitdagingen voor de toekomst benadrukte, met een focus op duurzaamheidstransformatie, digitalisering en AI en de aantrekkelijkheid van het beroep. Hij benadrukte ook het cruciale belang van communicatie, zowel intern, met de leden, namelijk de individuele auditors/accountants, als extern, naar de belanghebbenden en de maatschappij toe.
Een tweede sessie behandelde de implicaties voor SMP’s van de opkomst van artificiële intelligentie (AI), inclusief de naleving van nieuwe regelgeving en de ethische regels, alsook hoe de technologie het beste kan worden ingezet in het operationele luik en de dienstverlening. Elinor WAHAL, juridisch en beleidsmedewerker van de Europese Commissie deed een uiteenzetting van de ontwikkelingen in de Europese Commissie en de stand van zaken van de Europese regelgeving dienaangaande met focus op de AI-verordening zoals goedgekeurd door het Europees Parlement op 13 maart 2024. De rode draad tijdens het panelgesprek was dat SMP’s tools wensen om hen te helpen efficiënter te kunnen werken en dat er door AI een echte opportuniteit werd gecreëerd, maar dat ook voorzichtig mee dient te worden omgesprongen, aangezien AI een assistent is maar geen besluitvormer.
Na de lunchpauze werd in de derde sessie ingegaan op de snelle opkomst van de duurzaamheidsagenda en de uitdagingen en kansen die dit biedt voor SMP’s. Er werd bijzondere aandacht besteed aan het aanbieden van duurzaamheidsdiensten, inclusief advies, accounting en assurance, en het omarmen van duurzaamheid in de eigen activiteiten van SMP’s. Een belangrijke boodschap tijdens dit panelgesprek werd gegeven door Eric VAN HOOF, ondervoorzitter van het IBR, dat de beste manier om over duurzaamheidsinformatie te spreken met familiale KMO’s is om eerst een gesprek aan te gaan over hun waarden, want dit is precies het aspect dat de familiale KMO en alle ondernemingen van haar waardeketen (bv. haar leveranciers, klanten, banken, andere stakeholders) samenbrengt. Welk verschil maken deze stakeholders precies? Daarna kan worden overgegaan naar het definiëren van 4 à 5 key performance indicators (KPI’s) op het vlak van ESG en in de beginfase niet meer dan deze. In ieder geval zal een KMO duurzaamheidsinformatie moet verstrekken aangezien banken en (zeer) grote ondernemingen deze informatie van hun waardeketen nodig hebben. Dit zal worden opgelegd bij de hernieuwing van contracten, anders zullen deze ondernemingen van leverancier veranderen. Het systeem is als het ware zelfregulerend.
Toch dient erover te worden gewaakt dat slechts één vrijwillige standaard voor duurzaamheidsinformatie voor KMO’s (VSME) wordt goedgekeurd, zodat dit een goede basis vormt en zo kan worden vermeden dat een team van duurzaamheidsexperten dient te worden aangeworven. In ieder geval dient de focus van de onafhankelijke assurance-verstrekker te liggen op de transparantie van de duurzaamheidsinformatie van de geauditeerde entiteit.
Een voorlaatste sessie stond stil bij de toekomst van de fiscale accountant (belastingadviseur). Meer bepaald werd onderzocht hoe de rol van de fiscale accountant is veranderd en hoe deze in de toekomst waarschijnlijk nog zal veranderen. De voorzitter van het ITAA haalde aan dat er nood is aan een afstemming in Europa van de bescherming van de activiteit van belastingadviesverstrekking. Momenteel kunnen mensen belastingadvies verlenen zonder een beschermde titel, zonder kwaliteitscontrole en zonder AML-verplichtingen en beroepsgeheim. Echter heeft het beroep van tax accountant een mooie toekomst, met onder meer e-invoicing, ESG en nieuwe technologieën zoals artificiële intelligentie, wat aantrekkelijk is voor de jongeren die bovendien graag levenslang leren. Toch dient er aandacht te worden besteed aan gegevensbescherming, aangezien de belastingadministratie en de belastingadviseur in de toekomst over nog meer data zullen beschikken.
Ten slotte werden in een laatste sessie ervaringen en inzichten gedeeld rond de aantrekkelijkheid van het beroep. Een belangrijke boodschap werd gegeven door de voorzitter van Accountancy Europe, Marc VAESSEN, dat wij allen collectief deel zijn van de oplossing en dat wij er niet alleen voorstaan. Onderzoek van de UGent wees uit dat de jongere generatie vooral de ethiek, het professionalisme, en de maatschappelijke relevantie van het beroep met de uitbreiding naar ESG-verslaggeving met de sociale impact aantrekkelijk vinden in het auditberoep. Bovendien is audit aanwezig in elke sector: van financiën tot kunst, landbouw en NGO’s. Ten slotte haalde Marc VAESSEN nog aan dat het merk en het immateriële van audit zeer belangrijk is, alsook dat het auditberoep het gezegde “walk the talk” dient na te leven in zijn benadering van ethiek, reisbeleid, enz.