'Bestuursorgaan' of 'raad van bestuur': is een verduidelijking nuttig?

28 oktober 2021

Fernand Maillard, bedrijfsrevisor

 

Bij het schrijven van deze bijdrage leek de situatie mij eenvoudig; nu ik de teksten van het WVV opnieuw heb bekeken, lijkt de verduidelijking "bestuursorgaan" of "raad van bestuur" mij zeer nuttig.

De komst van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) doet namelijk een aantal vragen rijzen over de terminologie. Onder het Wetboek van vennootschappen en de wet van 27 juni 1921 was de situatie eenvoudig: enerzijds was er sprake van een raad van bestuur in NV's, Comm. VA, (I)VZW's en stichtingen en van zaakvoerders (of raad van zaakvoerders) in BVBA's, en ofwel bestuurders ofwel zaakvoerders werden gekozen door de vennoten/aandeelhouders van andere rechtsvormen.

Het WVV heeft de zaken veranderd: voortaan worden alle rechtspersonen die onder de WVV vallen door bestuurders bestuurd, met uitzondering van de maatschap, de vennootschap onder firma en de commanditaire vennootschap, die door een of meer zaakvoerders worden bestuurd. En deze bestuurders en zaakvoerders zijn nu het bestuursorgaan.

Zoals uit de samenvattende tabel zal blijken, omvat de term "bestuursorgaan" in feite de persoon of personen, natuurlijke dan wel rechtspersonen, die belast zijn met het beheer van een van de in het WVV opgesomde vormen van rechtspersoonlijkheid. Afhankelijk van de rechtsvorm, wanneer er meer dan één persoon is, worden zij samengebracht in een bestuursorgaan dat in het geval van de NV (en de SE) met een monistisch bestuur "raad van bestuur" wordt genoemd,. In andere gevallen geeft het WVV geen specifieke naam aan dit orgaan, evenmin definieert het noodzakelijkerwijs in alle gevallen het collegiale of niet-collegiale karakter van dit orgaan, maar laat zij het aan de statuten over om dit te bepalen.

Als wij naar de verschillende rechtspersonen kijken, kan de situatie als volgt worden samengevat:

Dus wat betekent dit? Bij de aanpassing van de statuten van rechtspersonen aan het WVV verdient het aanbeveling de situatie te verduidelijken door de juiste termen te gebruiken naar gelang van de rechtsvorm: bestuurder, zaakvoerder, bestuursorgaan, raad van bestuur, directieraad en raad van toezicht; zo nodig moet ook het collegiale aspect worden gedefinieerd indien het WVV de vrijheid laat dit in de statuten te omschrijven.

Wanneer het WVV geen specifieke benaming geeft aan het bestuursorgaan, en de oude statuten verwezen naar de raad van bestuur, en dit niet in strijd is met het WVV, zou de eenvoudigste oplossing zijn om in de statuten, naar het voorbeeld van artikel 7:85, §1 WVV  voor de naamloze vennootschap met een "monistisch" bestuur, een zin op te nemen als: "De vennootschap (vereniging, stichting) wordt bestuurd door het bestuursorgaan, in deze statuten aangeduid als de "raad van bestuur". Op die manier kan worden vermeden dat de verslagen en andere documenten van vele structuren die al vele jaren onder deze naam worden gebruikt, moeten worden gewijzigd.

 

Art. 4:8. De vennootschap wordt bestuurd door één of meer zaakvoerders, al dan niet vennoten, met de hoedanigheid van lasthebber, wier bevoegdheden worden vastgesteld door de akte van benoeming. Die lasthebbers kunnen de daden die onder hun opdracht vallen afzonderlijk verrichten, tenzij de overeenkomst of de akte van benoeming bepaalt dat zij gezamenlijk moeten handelen.

 

Art. 5:70. § 1. De vennootschap wordt bestuurd door één of meer bestuurders die al dan niet een college vormen, en die natuurlijke of rechtspersonen zijn.
  Bestuurders kunnen in deze hoedanigheid niet door een arbeidsovereenkomst met de vennootschap zijn verbonden.

 

Art. 6:58. § 1. De vennootschap wordt bestuurd door één of meer bestuurders die al dan niet een college vormen, en die natuurlijke of rechtspersonen zijn.

Bestuurders kunnen in deze hoedanigheid niet door een arbeidsovereenkomst met de vennootschap zijn verbonden.

 

TITEL 4: Vennootschapsorganen en algemene vergadering van obligatiehouders.

HOOFDSTUK 1. Bestuur.

Afdeling 1. Monistisch bestuur.

Onderafdeling 1. Samenstelling.

Art. 7:85. § 1. De vennootschap wordt bestuurd door een collegiaal bestuursorgaan, raad van bestuur genoemd, dat minstens drie bestuurders telt, die natuurlijke of rechtspersonen zijn.

Indien en zolang de vennootschap minder dan drie aandeelhouders heeft, mag de raad van bestuur bestaan uit twee bestuurders. Zolang de raad van bestuur tweehoofdig is, verliest elke bepaling die aan een lid van de raad van bestuur een doorslaggevende stem toekent, van rechtswege haar werking.

Bestuurders kunnen in deze hoedanigheid niet door een arbeidsovereenkomst met de vennootschap zijn verbonden.

 

Afdeling 2. De enige bestuurder.

Art. 7:101.§ 1. De statuten kunnen bepalen dat de naamloze vennootschap wordt bestuurd door één enkele bestuurder, al dan niet in de statuten benoemd.

In een genoteerde vennootschap of wanneer een wettelijke bepaling een collegiaal bestuur vereist, moet de enige bestuurder een naamloze vennootschap zijn met collegiaal bestuur.

Als de enige bestuurder een naamloze vennootschap is met een monistisch bestuur, zijn de artikelen 7:89, 7:89/1, 7:90, 7:91, 7:92, eerste, tweede en derde lid, 7:93 en 7:94 van overeenkomstige toepassing op de enige bestuurder. Afdeling 1 is, met uitzondering van artikel 7:96 ervan, van toepassing op het bestuursorgaan en de leden ervan.

Als de enige bestuurder een naamloze vennootschap is met een duaal bestuur, zijn de artikelen 7:89, 7:89/1, 7:90, 7:91, 7:92, eerste, tweede en derde lid, 7:93 en 7:94, van overeenkomstige toepassing op de enige bestuurder. Afdeling 3 is, met uitzondering van artikel 7:115, van toepassing op zijn raad van toezicht en op zijn directieraad en op de leden daarvan.

De statuten kunnen een opvolger voor de enige bestuurder benoemen.

 

Afdeling 3. Duaal bestuur.

Onderafdeling 1. Organen en samenstelling.

Art. 7:104. De statuten kunnen bepalen dat het bestuur van de vennootschap wordt waargenomen door een raad van toezicht en een directieraad, ieder binnen de grenzen van de hem toegewezen bevoegdheden.

Art. 7:105. § 1. De raad van toezicht is een collegiaal orgaan dat minstens drie leden telt, die natuurlijke of rechtspersonen zijn. Leden van de raad van toezicht kunnen niet tevens ook lid zijn van de directieraad.

Art. 7:107. De directieraad is een collegiaal orgaan dat minstens drie leden telt, die natuurlijke of rechtspersonen zijn. Leden van de directieraad kunnen niet tevens ook lid zijn van de raad van toezicht.

 

Art. 9:5. De vereniging wordt bestuurd door een collegiaal bestuursorgaan, dat minstens drie bestuurders telt, die natuurlijke of rechtspersonen zijn.

Indien en zolang de vereniging minder dan drie leden heeft, mag het bestuursorgaan bestaan uit twee bestuurders. Zolang het bestuursorgaan tweehoofdig is, verliest elke bepaling die aan een lid van het bestuursorgaan een doorslaggevende stem toekent, van rechtswege haar werking.

 

Art. 10:9. De statuten bepalen de vorm, de samenstelling, de werking en de bevoegdheden van het bestuursorgaan.

 

Art. 11:6. De stichting wordt bestuurd door één of meer bestuurders, die natuurlijke of rechtspersonen zijn. Indien er meerdere bestuurders zijn, oefenen zij hun mandaat collegiaal uit.